دانش گرامری بالا، برای شرکت در آزمون آیلتس ضروری است.
از گرامر مستقیماً در این آزمون سوال نمی شود، بنابراین ممکن است از شنیدن این موضوع تعجب کنید.
اما درست است: گرامر مناسب انگلیسی برای گرفتن نمره آیلتس بالا بسیار مهم است!
با اینکه هیچ بخشی از آیلتس وجود ندارد که فقط بر روی گرامر تمرکز کند، اما برای موفقیت در امتحانات باید گرامر بخوانید.
گرامر به شما کمک می کند در هر چهار مهارت، خواندن، نوشتن، گوش دادن و صحبت کردن به زبان انگلیسی پیشرفت کنید.
شما قادر خواهید بود پیشرفت خود را در صحبت کردن و نوشتن به طور عمده احساس کنید، زیرا اینجاست که از ساختارهای گرامر برای بیان ایده های خود استفاده می کنید. با این حال، دانستن گرامر به شما در درک زبان هم در خواندن و هم در شنیدن کمک می‌کند، زیرا با ساختارهای دستور زبان بیشتر آشنا می‌شوید و فوراً چیزی را که دیگران می خواهند بگویند، متوجه می شوید.
بهترین راه برای بهبود گرامر این است که هر قانون را جداگانه مطالعه کنید، چند مثال بخوانید، مثال های خود را بسازید و سپس با انجام تمرینات، هر قانون را تمرین کنید.
چند قانون مهم گرامر را برای یادگیری شما انتخاب کرده ایم تا در آزمون آیلتس اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید. پس از هر قانون، چند مثال و یک تمرین آورده¬ایم. پس از انجام تمرینات، می توانید پاسخ های خود را با پاسخنامه در انتهای پست چک کنید.
وجه های ساده و استمراری (Simple and Continuous Aspects)
ما از Simple Aspect برای صحبت در مورد اقدامات و مسائل عمومی، دائمی یا مکرر استفاده می کنیم.
در اینجا، از حال ساده (simple perfect) برای اشاره به یک عادت استفاده می شود:
|
simple perfect
|
|
I often read business magazines online
|
|
من اغلب مجلات تجاری را بصورت آنلاین می خوانم
|
در مثال بالا به طور ضمنی گفته می شود که شما همیشه این مجلات را بصورت آنلاین مطالعه می کنید. این کاری است که شما به طور منظم انجام می دهید.
ما از Continuous Aspect برای مسائلی استفاده می¬کنیم که در همان لحظه صحبت یا در حوالی آن، اتفاق می افتد.
در اینجا، حال استمراری (present continuous) برای اشاره به عملی استفاده می‌شود که در لحظه صحبت کردن، دارد اتفاق می‌افتد:
|
present continuous
|
|
I am reading an interesting book.
|
|
دارم کتاب جالبی میخونم
|
همین قاعده در مورد تمام زمان های فعل (گذشته، حال و آینده) صدق می کند. اگر می خواهید روی تداوم عمل تمرکز کنید، از Continuous Aspect استفاده کنید. اگر بیشتر به نتیجه عمل علاقه دارید، از Simple Aspect استفاده کنید.
چرا این قاعده برای آیلتس مفید است؟
در قسمت اول اسپیکینگ آیلتس باید به سوالاتی در مورد خودتان پاسخ دهید.
شما باید مطمئن شوید که بسته به آنچه می خواهید بگویید، از زمان درست و وجه درست فعل (ساده یا استمراری) استفاده کنید. اگر می‌خواهید در مورد کارهای معمولی که به طور منظم انجام می‌دهید صحبت کنید، به ”حال ساده' نیاز دارید. با این حال، اگر می‌خواهید به اعمالی اشاره کنید که موقتی هستند و در حوالی لحظه صحبت اتفاق می‌افتند، به 'حال استمراری' نیاز دارید.
همچنین ممکن است هنگام توصیف روندهای نشان داده شده در نمودارها یا جدول های تسک اول رایتینگ، به این قانون گرامر نیاز داشته باشید. احتمالاً در این بخش از 'گذشته ساده' بسیار استفاده خواهید کرد، زیرا درباره مسائلی که در گذشته اتفاق افتاده است، گزارش می دهید.
مثال ها:
|
چرا این قاعده برای آیلتس مفید است؟
|
|
Between January and March, the profit rose by 10%.
|
|
بین ژانویه و مارس، سود 10 درصد افزایش یافت
|
|
They produced twice the amount of cars in June.
|
|
آنها در ماه ژوئن، دو برابر خودرو تولید کردند
|
|
Hungary accounted for 10% of the students involved in the competition.
|
|
مجارستان، 10 درصد از دانش آموزان شرکت کننده در این رقابت را به خود اختصاص داده است
|
بیایید این قانون را با قرار دادن افعال در جای خالی، در زمان و وجه درست، تمرین کنیم:
|
مثالها
|
|
1. I ___(exercise) every other day, but I ___ (not like) going to sports competitions.
|
|
2. The graphs ___(show) how the total number of students ___(change) in the past 5 years.
|
|
3. I ___(do) an internship this spring, so I ___ (not want) to take another job just yet.
|
|
4. Alan ___(watch) a movie when I ___(arrive).
|
زمان گذشته ساده و حال کامل (Simple Past and Present Perfect Tenses)
هنگام استفاده از زمان گذشته، اعمال گذشته هیچ ارتباطی با زمان حال ندارند. آنها متعلق به گذشته هستند؛ در یک نقطه در گذشته آغاز شده اند و در نقطه ای دیگر در گذشته به پایان رسیده اند.
|
گذشته ساده
|
|
I ate my breakfast with Tony and then we saw a movie.
|
|
صبحانه ام را با تونی خوردم و بعد یک فیلم دیدیم
|
اعمال فوق در گذشته اتفاق افتاده است. هیچ ارتباطی با زمان حال وجود ندارد، بنابراین از 'گذشته ساده' استفاده می کنیم.
با این حال، اگر عملی که در گذشته اتفاق افتاده است، به نوعی بر روی زمان حال تأثیر گذارد یا اگر تا زمان حال ادامه یابد، باید از زمان 'حال کامل (present perfect)' استفاده کنیم.
|
present perfect
|
|
I haven’t eaten breakfast yet, I’m starving.
|
|
من هنوز صبحانه نخورده ام، دارم از گرسنگی می‌میرم
|
آنچه در بالا ذکر شد، زمان 'حال کامل' است زیرا عملی که در گذشته اتفاق افتاده است (نخوردن صبحانه)، تأثیر آشکاری بر زمان حال دارد (گوینده اکنون گرسنه است).
|
present perfect continuous
|
|
I have been waiting here since 10 a.m.
|
|
از ساعت 10 صبح اینجا منتظرم
|
زمان جمله فوق، 'حال کامل استمراری (present perfect continuous)' است؛ زیرا عملی که در گذشته شروع شده است، همچنان در حال ادامه است (گوینده هنوز منتظر است).
چرا این قاعده برای آیلتس مفید است؟
در آزمون اسپیکینگ آیلتس ممکن است مجبور شوید در مورد رویدادهای مختلف در گذشته صحبت کنید، چه در مورد خودتان و چه در مورد موضوعات دیگر. باید تصمیم بگیرید که آیا آن رویداد¬ها هنوز هم در زمان حال تاثیرشان ادامه دار است یا خیر.
هنگام رایتینگ نسبت به اسپیکینگ، زمان بیشتری برای تصمیم گیری در مورد زمان فعل دارید؛ اما اگر این قاعده را تمرین کنید، می توانید سریع¬تر فکر کنید و سریع¬تر از آن استفاده کنید.
به جملات زیر نگاهی بیندازید و در مورد استفاده از زمان گذشته یا حال کامل در هر جمله، تصمیم گیری کنید.
|
مثالها
|
|
5. I ___(start) studying for the IELTS exam two months ago but I still ___(not decide) whether to move to Australia.
|
|
6. According to the bar chart, more women than men ___(take) the course last year.
|
|
7. Entertainment ___(change) a lot since people ___(start) using the Internet every day.
|
جملات مجهول (The Passive Voice)
جملات مجهول را هنگامیکه که بخواهید رسمی تر به نظر برسید، می توانید استفاده کنید.
جملات مجهول را با استفاده از فعل 'to be' در زمانی که می‌خواهید، به اضافه شکل سوم فعل (past participle) (مثلاً برای فعل 'write' از 'written' استفاده می‌کنید) تشکیل می‌دهید.
مثال ها:
|
جملات مجهول
|
|
Almost 50% more courses were chosen in the second semester as compared to the first one.
|
|
تقریباً 50 درصد، دروس بیشتری در ترم دوم نسبت به ترم اول انتخاب شد
|
برای ساخت جمله مجهول در مثال بالا، از زمان گذشته فعل 'be' و شکل سوم فعل 'choose' استفاده شد.
|
جملات مجهول
|
|
More research needs to be done before choosing a certain supplier.
|
|
قبل از انتخاب یک تامین کننده خاص، باید تحقیقات بیشتری انجام شود
|
برای ساخت جمله مجهول در مثال بالا، از مصدر فعل 'be' و شکل سوم فعل 'do' استفاده شد.
چرا این قاعده برای آیلتس مفید است؟
می‌توانید از جملات مجهول، در هر دو تسک رایتینگ آزمون آیلتس استفاده کنید، به‌ویژه در گزارش‌هایی که به لحن رسمی‌تری نیاز است.
حالا سعی کنید از افعال داخل پرانتز در فرم مجهول مناسب، استفاده کنید. اینها نمونه هایی هستند که می توانید در گزارش های رسمی خود استفاده کنید!
|
مثالها
|
|
8. As can ___(see) from the figures, the number of first year students decreased dramatically in the last five years.
|
|
9. As ___(show) in the diagram, there was a marked increase in the number of students driving their own cars to school.
|
|
10. More language courses ___(choose) by students in the second semester.
|
افعال مُدال (Modal Verbs)
شما می توانید از افعال مُدال زمانی استفاده کنید که می خواهید تفاوت های ظریف مانند درجه های اطمینان مختلف را بیان کنید.
'could'، 'might' و 'may' افعال مدالی هستند که می¬توانید از آنها برای اشاره به اتفاقات ممکن اما نامشخص در آینده استفاده کنید. 'might' اندکی قطعیت کمتری از 'may' دارد.
مثال ها:
|
Modal Verbs
|
|
We could be late if we stop for drinks now.
|
|
اگر الان برای نوشیدنی توقف کنیم، ممکن است دیر برسیم.
|
|
I may want to spend my holiday in Europe, but everything depends on my partner.
|
|
شاید بخواهم تعطیلاتم را در اروپا بگذرانم، اما همه چیز به شریک زندگی من بستگی دارد
|
|
We might want to move to a different class if the problem persists.
|
|
اگر مشکل همچنان ادامه داشته باشد، ممکن است بخواهیم به کلاس دیگری برویم
|
'could have'، 'might have' و 'may have' برای بیان اعمال احتمالی در حال یا گذشته استفاده می¬شود؛ شما پیشنهاد می کنید که این اقدامات ممکن است یا ممکن بود.
مثال ها:
|
Modal Verbs
|
|
They could have left hours ago.
|
|
آنها می توانستند ساعت ها پیش بروند
|
|
It’s almost midnight in Spain, the plane might have landed by now.
|
|
تقریباً نیمه شب در اسپانیا است، هواپیما ممکن است تا به حال فرود آمده باشد
|
|
I may have mentioned your name to my colleague.
|
|
من ممکن است نام شما را پیش همکارم برده باشم
|
'can' برای بیان امکان، در زمان حال استفاده می شود، در حالی که 'could' به عنوان گذشته 'can' با این معنی استفاده می شود.
مثال ها:
|
Modal Verbs
|
|
My boss can be very demanding at times.
|
|
رئیس من گاهی اوقات می تواند بسیار سخت گیر باشد
|
|
Students can be difficult to motivate in evening classes.
|
|
انگیزه دادن به دانش آموزان در کلاس های عصر می تواند دشوار باشد
|
|
My boss could be very demanding when I first got hired.
|
|
رئیس من زمانی که برای اولین بار استخدام شدم، می‌توانست بسیار سخت گیر باشد.
|
|
Students could be difficult to motivate when I was an inexperienced teacher
|
|
وقتی من معلمی بی‌تجربه بودم، انگیزه دادن به دانش‌آموزان می‌توانست دشوار باشد
|
'Can’t (cannot) ' برای بیان عدم امکان استفاده می شود.
مثال:
|
Modal Verbs
|
|
These conclusions can’t be right.
|
|
این نتیجه گیری ها نمی تواند درست باشد
|
'must' زمانی استفاده می شود که مطمئن باشیم چیزی درست است و 'must have' با همان معنی برای گذشته استفاده می شود.
مثال ها:
|
Modal Verbs
|
|
There must be a better explanation for why they haven’t arrived yet.
|
|
باید توضیح بهتری برای اینکه چرا هنوز نرسیده اند، وجود داشته باشد
|
|
They must have changed their marketing strategy to afford such good prices.
|
|
آنها باید استراتژی بازاریابی خود را تغییر داده باشند تا بتوانند چنین قیمت های خوبی داشته باشند
|
چرا این قواعد برای آیلتس مفید است؟
در آزمون آیلتس، ممکن است افعال مدال را در ریدینگ و لیسنینگ بیابید و اگر معنی آنها را درست درک کنید، شانس بیشتری برای دریافت نمره بالاتر در آن قسمت از آزمون خواهید داشت.
در اسپیکینگ، ممکن است بخواهید از آنها در بخش 3 استفاده کنید؛ زمانی که بحث را از خودتان به جنبه های دیگری که ممکن است ممتحن از شما بپرسد بسط می دهید. هنگام تعمیم و صحبت در مورد موضوعات انتزاعی تر، می توان از افعال مدال برای بیان احتمال استفاده کرد.
اکنون سعی کنید با پر کردن جاهای خالی با فعل مدال مناسب، قواعدی که در بالا مورد مطالعه قرار گرفت را تمرین کنید:
| مثالها |
|
11. This ___(not be) your phone, I know you had a different ringtone.
|
|
12. It ___(be) Donna at the door, she called to say she is sick.
|
|
13. They ___(change) their plans, but they haven’t said anything to me.
|
حرف تعریف the (The Definite Article)
حرف تعریف the، برای صحبت در مورد افراد یا چیزهایی استفاده می شود که برای گوینده شناخته شده است؛ مثلا قبلاً ذکر شده است، یا منحصر به فرد است.
مثال ها:
| مثالها |
|
Can you turn the TV on? (The speaker knows which TV they are talking about.)
|
|
آیا می توانید تلویزیون را روشن کنید؟ (گوینده می داند در مورد کدام تلویزیون صحبت می کند.)
|
|
We are not going by car. The car is not big enough for all of us. (The car has already been mentioned, so we know what car the speaker is referring to.)
|
|
ما با ماشین نمی رویم. ماشین برای همه ما بزرگ نیست. (ماشین قبلاً ذکر شده است، بنابراین ما می دانیم که گوینده به چه ماشینی اشاره می کند.)
|
|
The gift they brought was a bit inappropriate. (We know what gift the speaker is talking about.)
|
|
هدیه ای که آوردند کمی نامناسب بود. (ما می دانیم که گوینده از چه هدیه ای صحبت می کند.)
|
|
I can’t open the door, as I don’t have the key. (The key is unique.)
|
|
نمی‌توانم در را باز کنم، چون کلید ندارم. (کلید منحصر به فرد است.)
|
'the' همچنین می‌تواند با 'صفات عالی (superlatives)'، 'اعداد ترتیبی (ordinal numbers)' و کشورهایی که در آنها کلمات جمع وجود دارد یا شامل کلمات 'republic' یا 'kingdom' است استفاده شود.
مثال ها:
| مثالها |
|
This is the best movie I’ve seen in a while. (superlative)
|
|
This is the second time I’ve met him today. (ordinal number)
|
|
The Czech Republic is one of my favorite country in Europe. (country that includes the word “republic”)
|
چرا این قاعده برای آیلتس مفید است؟
در آزمون رایتینگ آیلتس، چند دقیقه در پایان برای مرور و تصحیح اشتباهات گرامری وقت بگذارید. اگر هنوز شک دارید که آیا از 'the' درست استفاده می کنید یا خیر، سعی کنید ابتدا در رایتینگ و سپس در اسپیکینگ تمرین کنید، زیرا در رایتینگ زمان بیشتری برای فکر کردن دارید. اگر تصمیم بگیرید که شخص یا شی مورد نظر، در واقع تعریف نشده، جدید یا مشخص نشده است، 'the' را پاک کنید.
برای تمرین کردن این قاعده، هر یک از جاهای خالی زیر را که به 'the' نیاز داشت، با این حرف پر کنید؛ در غیر این صورت، چیزی در جای خالی ننویسید.
| مثالها |
|
14. I don’t like ___ romantic comedies, I prefer ___ thrillers, but I like ___ one you suggested last week.
|
|
15. Moving to ___ United States was a big decision, but not ___ best they took.
|
|
16. ___ employees don’t like it when their bonuses are being cut.
|
صفت های تفضیلی و عالی (Comparing Adjectives)
شما باید تا آنجا که می توانید از صفت های مختلف برای توصیف افراد یا اشیا استفاده کنید، زیرا آنها ثابت می کنند که از دامنه واژگان وسیعی در صحبت کردن و نوشتن بهره مند هستید. بسته به آنچه که می خواهید بگویید، ممکن است لازم باشد آنها را با استفاده از 'صفات تقضیلی (comparatives)' یا 'صفات عالی (superlatives)' بیان کنید. در این خصوص، چند قاعده وجود دارد که باید در نظر داشته باشید:
اکثر صفت های یک هجایی (one syllable adjectives)، با پسوند –er و –est به ترتیب به صفت تفضیلی و صفت عالی تبدیل می شوند.
مثال ها:
| صفت های تفضیلی و عالی (Comparing Adjectives) |
|
My plan is safer than yours.
|
|
نقشه من امن تر از شماست.
|
|
This is the safest plan of them all.
|
|
این امن ترین نقشه در بین همه آنها است
|
صفت های دو هجایی (Two-syllable adjectives) می توانند با افزودن پسوند –er و –est و یا با استفاده از 'more' و 'the most'، به ترتیب به صفت تفضیلی و صفت عالی تبدیل شوند. در بیشتر موارد می توان از هر دو شکل استفاده کرد.
مثال ها:
| صفت های تفضیلی و عالی (Comparing Adjectives) |
|
This is a simpler version of what I’ve just said.
|
|
این یک نسخه ساده تر از آنچه من گفتم است
|
|
I’ve never lifted a heavier bag.
|
|
من هرگز کیف سنگین‌تری بلند نکرده‌ام
|
|
This is the narrowest path I’ve ever walked on.
|
|
این باریک ترین مسیری است که تا به حال در آن قدم زده ام
|
|
His was the most complete answer I got.
|
|
جواب او، کاملترین جوابی بود که گرفتم
|
صفت های سه یا چند هجایی، به ترتیب از 'more' و 'the most' برای تبدیل شدن به صفت تفضیلی و صفت عالی، استفاده می کنند.
مثال ها:
| صفت های تفضیلی و عالی (Comparing Adjectives) |
|
I’ve never heard a more beautiful song.
|
|
آهنگی قشنگ تر از این نشنیده ام
|
|
This is the most interesting story I’ve ever read.
|
|
این جالب ترین داستانی است که تا به حال خوانده ام
|
به صفت هایی که از قواعد بالا پیروی نمی کنند (irregular adjectives)، توجه ویژه ای داشته باشید:
| صفت های تفضیلی و عالی (Comparing Adjectives) |
|
good ⇒ better ⇒ the best
|
|
bad ⇒ worse ⇒ the worst
|
|
far ⇒ farther ⇒ the farthest
|
|
little ⇒ less ⇒ least
|
در آزمون آیلتس ممکن است بخواهید از صفت ها برای اثبات دامنه وسیع واژگان خود استفاده کنید، اما حتما به املای این کلمات در بخش رایتینگ آزمون توجه داشته باشید.
صفت هایی که به حروف صامت ختم می شوند + y: با اضافه کردن –er و –est ، y به i تبدیل می شود.
مثال ها:
| صفت های تفضیلی و عالی (Comparing Adjectives) |
|
Shiny ⇒ shinier ⇒ shiniest
|
|
Icy ⇒ icier ⇒ iciest
|
صفت هایی که به e ختم می شوند: با اضافه کردن –er و –est ، e حذف می شود.
مثال ها:
| صفت های تفضیلی و عالی (Comparing Adjectives) |
|
Polite ⇒ politer ⇒ politest
|
|
Gentle ⇒ gentler ⇒ gentlest
|
صفت هایی که با یک صامت بعد از یک مصوت، ختم می شوند: با اضافه کردن –er و –est ، تعداد حرف صامت را دو برابر می کنند.
مثال ها:
| صفت های تفضیلی و عالی (Comparing Adjectives) |
|
Big ⇒ bigger ⇒ biggest
|
|
Red ⇒ redder ⇒ reddest
|
|
Sad ⇒ sadder ⇒ saddest
|
به جملات زیر نگاهی بیندازید و جاهای خالی را با فرم تفضیلی یا عالی مناسب پر کنید:
| مثالها |
|
17. This is the ___(fast) route to our destination.
|
|
18. The salad your mom makes is ___(delicious) than this one.
|
|
19. His report is ___(comprehensive) than I expected it to be.
|
مراقب اشتباهات املایی پرتکرار باشید
در اینجا لیستی از اشتباهات املایی پرتکرار داوطلبان تهیه شده است. قانون پشت هر اشتباه را درک کنید تا در آزمون رایتینگ آیلتس، این اشتباهات را مرتکب نشوید!
دو حرف 'l' در قیدها: به طور معمول، شما می توانید '–ly' را به بسیاری از صفت ها اضافه کنید و آنها را به قید تبدیل کنید. برای مثال، صفت interesting به قید interestingly تبدیل می شود. با این حال، اگر صفت به 'l' ختم شود، قید آن دو 'l' خواهد داشت. به عنوان مثال:
| مراقب اشتباهات املایی پرتکرار باشید |
|
Beautiful ⇒ beautifully
|
افزودن -ing و -ed به افعال. اگر فعل به -e ختم شود، قبل از اینکه -ing یا -ed را اضافه کنید، -e حذف می‌شود. به عنوان مثال:
| مثال |
|
Live ⇒ living ⇒ lived
|
|
Fake ⇒ faking ⇒ faked
|
اگر فعل به یک الگوی 'صامت + مصوت + صامت' از حروف ختم شود، در هنگام اضافه کردن -ing یا -ed، صامت نهایی را دو برابر می کنیم. به عنوان مثال:
| مثال |
|
Plan ⇒ planning ⇒ planned
|
|
Stop ⇒ stopping ⇒ stopped
|
اگر فعل به -ie ختم شود، هنگام اضافه کردن -ing آن را به -ying تغییر می دهیم. به عنوان مثال:
| مثال |
|
Lie ⇒ lying
|
|
Die ⇒ dying
|
اکنون به جملات زیر نگاهی بیندازید و در صورت یافتن اشتباهات املایی، آنها را تصحیح کنید (برخی جملات صحیح هستند).
| مثال |
|
20. I have never studyied Geography and I regret it.
|
|
21. They’ve been planing to visit, but never got the chance to do it.
|
|
22. The clock stopped working hours ago.
|
|
23. I’ve been listenning to this lecture for one hour and I still don’t get the point of it.
|
|
24. The little girl is tying her shoelaces.
|
|
25. He was fixing his bike when I got there.
|
این قواعد، تنها چند قانون اساسی گرامر بودند که برای کسب نمره آیلتس بالاتر، باید آنها را بیاموزید. به یاد داشته باشید که معمولا، فقط انجام نمونه آزمون های آیلتس برای بالا بردن نمره کافی نیست؛ شما باید سطح عمومی زبان انگلیسی خود را ارتقا دهید تا متوجه پیشرفت در نمره خود شوید.
بهترین بخش پیشرفت در گرامر این است که شما در هر چهار مهارت (خواندن، نوشتن، گوش دادن و صحبت کردن) اعتماد به نفس بیشتری پیدا می کنید.
پاسخنامه
در پایان، پاسخنامه زیر را بررسی کنید تا ببینید پاسخ های شما درست بوده است یا خیر!
| Answer Key |
|
1. exercise, don’t like
|
|
2. shows, changed
|
|
3. am doing, don’t want
|
|
4. was watching, arrived
|
|
5. started, haven’t decided
|
|
6. took
|
|
7. has changed, started
|
|
8. be seen
|
|
9. (is) sown
|
|
10. were chosen
|
|
11. can’t be
|
|
12. can’t be
|
|
13. might have changed
|
|
14. -, -, the
|
|
15. the, the
|
|
16. –
|
|
17. fastest
|
|
18. more delicious
|
|
19. more comprehensive
|
|
20. studied
|
|
21. planning
|
|
22. correct
|
|
23. listening
|
|
24. correct
|
|
25. correct
|