مهارت Listening برای خیلی از زبان آموزان بعنوان یکی از سخت ترین مهارت ها بشمار می آید. حتی بسیاری از مدرسین نیز خود هنوز نیاز دارند تا بعضی از فیلم ها را با زیر نویس انگلیسی نگاه کنند تا بتوانند برخی از قسمت های آن را متوجه شوند. اما دلیل آن چیست؟ چرا همچنان بعد از تجربیات فراوان در گوش کردن به تعداد زیادی متریال شنیداری هنوز بسیاری قادر به گوش کردن و فهمیدن 100 درصدی در زبان دوم نیستند؟ در این مقاله در ابتدا شما را با عادات نادرست در توسعه مهارت شنیداری آشنا کرده و سپس به معرفی روش های جایگزین و موثر در این امر می پردازیم.
شاید بسیاری از ما بعد از تجربیات بسیار در گوش کردن به متریال متنوع هنوز پیشرفت قابل توجهی در مهارت شنیداری نداشته ایم. بطور مثال، دیدن فیلم یکبار بدون زیرنویس، سپس با زیرنویس فارسی و در نهایت با زیر نویس انگلیسی؛ حتی دیدن و گوش دادن به اخبار و پادکست ها به مدت طولانی، اما در نهایت قادر به برقراری هیچگونه رابطه ای بین صداهایی که می شنویم و لغاتی که ممکن است قبلا آن ها را در جایی خوانده باشیم، نیستیم و تنها با یک بار سفر به کشوری دیگر متوجه می شویم تمام تلاش های ما بی ثمر بوده و حتی در فهمیدن یک مکالمه ساده با مسئول پذیرش هتل نیز با مشکلات عدیده ای روبه رو هستیم. در اصل ریشه تمامی این مشکلات در نقش مجهول ما در شنیداری است که به گوش کردن مجهول شناخته می شود.
گوش کردن مجهول
این نوع فعالیت در واقع ریشه در آموزه های بسیاری از روش های آموزش زبان دارد که به زبان آموزان القا می کند تا با تمرین زیاد در می توانند در مقوله خاصی کسب مهارت کنند. البته هیچ شکی در این امر نیست ولی گاهی اوقات شنیده می شود که زبان آموزان را تشویق می کنند تا بطور مثال در حین رانندگی، آشپزی و سایر فعالیت های روزمره به تمرین و ارتقا سطح مهارت شنیداری خود بپردازند و یا بعضا (با ادعاهای کذب) می توانند درهنگام خواب به این هدف برسند. این روش ها همیشه و یا هرگز ما را به نتیجه دلخواه نمی رسانند. دلیل آن اینست که همیشه برای داشتن عملکردی خوب، افراد نیازمند مقدار مطلوبی از استرس هستند. به عبارتی، استرس بیش از حد و نبودن استرس هر یک به نوبه خود تاثیر بسزایی در کیفیت عملکرد ما دارند. اگر به نمودار زیر نگاه کنید درمیابید که بهترین بازدهی زمانی است که میزان متعادلی از استرس را تجربه میکنیم و استرس بیش از حد و عدم آن، همانطور که در دو طرف نموداربا رنگ آبی و قرمزنشان داده شده اند، پایین ترین درجه از فعالیت را شامل می شوند.
اگراسترس زیادی داشته باشیم، نمی توانیم تمرکز کنیم. از جهت دیگر، اگر اصلا استرسی نداشته باشیم وهیچ عواقبی در انتظار ما نباشد اگر بخشی را متوجه نشویم، هر یک به تنهایی تاثیر مخربی در پیشرفت مهارت شنیداری ما خواهد داشت چراکه هیچ چیزی وجود نخواهد داشت تا شما را به جلو هل دهد. پس نیاز داریم تا فاکتورهای دیگری را به این روند بیفزاییم. یکی از این فاکتورها گوش کردن فعال است. این روش به شما کمک خواهد کرد تا از پس این مشکل به راحتی برآیید.
گوش کردن فعال
در این روش، شما می بایست کاری انجام دهید وقتی در حال گوش کردن چیزی هستید. یکی از این کارها مکالمه یک به یک با فرد دیگری است. در این فعالیت شما نقش مجهولی ندارید چراکه نیاز دارید تا به فرد مقابل گوش داده، پاسخ دهید و یا بعضا سوالات مرتبط بیشتری درباره موضوع در حال بحث بپرسید. در واقع شما نیاز دارید به نتیجه ای در انتها برسید که این امر خود تاثیر بسزایی در بالا بردن انگیزه شما و در نهایت به ثمر نشستن تلاش های شما در فهممیدن پیام طرف مقابل دارد. اگر شخصی نیست که با آن مکالمه ای داشته باشید، می توانید از سایتهای بسیاری نیز استفاده کنید از جمله:
بسیاری از سایت های و برنامه های دیگر نیز هستند که فایل ها و تمرینات شنیداری متنوعی را ارایه می دهند که در آن ها فرد نیازمند گوش کردن و پاسخ دادن به سوالات در زبان دوم می باشد مانند Duolingo. حتی اگر این هم عملی نیست، می توانید فعالیت های شنیداری معمول را به یک فعالیت شنیداری فعال تبدیل کنید. مثلا به جای گوش کردن در هنگام رانندگی، پشت میز خود بنشینید، قلم و کاغذی بردارید و سعی کنید جملاتی را که می شنوید را بنویسید. البته به یاد داشته باشید که حتما از متریالی که در سطح شما هستند استفاده کنید. حتی می توانید با حدس زدن به کمک متن، بخش هایی را که متوجه نمی شوید را نیز بنویسید و یا با چندین بار گوش دادن به بخش های آن، در نهایت آن را بطور کامل متوجه شوید. حتی گاهی اوقات بعضی از عبارات و اصطلاحات مفید را تکرار کنید تا در نهایت مشابه یک انگلیسی زبان آنها را صحیح و سریع بازگو کنید.
سعی کنید تنوع متریال شنیداری را بالا ببرید. این به این معنی است که سعی کنید به متریال با عناوین مختلف و با لهجه های متنوع گوش کنید. بطور مثال کسی که فقط به موضوعات تجاری و بازرگانی گوش می دهد و یا فقط به لهجه آمریکایی تسلط دارد، قطعا در موضوعات دیگر و یا با لهجه های انگلیسی، استرالیایی و غیره عملکرد ضعیفی خواهد داشت.
عادت کنید بخشی از زمان خود را، هر چند کوتاه، بطور روزمره به گوش کردن بگذرانید. این به شما کمک خواهد کرد تا عادت گوش کردن را در خود تقویت کنید.
در انتها یادآور می شویم هرگز از خواندن در زبان دوم به منظور یادگیری لغات و ساختارهای انگلیسی غافل نشوید و گوش دادن مجهول را تنها و تنها برای دیدن نتیجه و اینکه چقدر در مهارت شنیداری پیشرفت داشته اید انجام دهید. و اینکه حتی خود انگلیسی زبان ها نیزهمه قسمت های یک فیلم را متوجه نمی شوند که به دلیل جلوه های صوتی بلند در فیلم ها، عدم صحبت کردن واضح توسط بازیگران و عدم آشنایی با موضوع مورد بحث است.