بیشتر مردم، جنون گل لاله (حباب اقتصادی گل لاله) را اولین اتفاق ثبت شده از یک حباب مالی می دانند که ظاهراً در دهه 1600 رخ داده است. قبل از بحث در مورد اینکه جنون گل لاله واقعاً یک حباب مالی بود یا خیر، اجازه دهید رایج ترین روایتی که آن را یک حباب واقعی می داند، مرور کنیم.
حباب جنون گل لاله در اقتصاد
جنون گل لاله در هلند و در عصر طلایی هلند رخ داد. این کشور به دلیل رشد روزافزون تجارت بین المللی و عملیات تجاری گسترده، بالاترین درآمد سرانه جهانی را در آن زمان داشت.
رونق اقتصادی به بسیاری از مردم در دستیابی به ثروت و رفاه کمک کرد، که به نوبه خود بازار را به سمت کالاهای لوکس پیش برد. در این زمینه، یکی از آیتم های مورد علاقه، لاله ها بودند، به ویژه لاله هایی که جهشی داشتند که آنها را بیشتر از گلهای معمولی زیباتر و خیره کننده تر میکرد. این گلهای منحصر به فرد با سایر گلهای موجود بسیار متفاوت بودند، بنابراین همه می خواستند آنها را به دلیل رنگ ها و طرح های متفاوتشان به نمایش بگذارند. بسته به تنوع، قیمت یک گل به راحتی می توانست از درآمد یک کارگر ماهر یا حتی قیمت یک خانه فراتر رود. انعقاد قراردادها باعث افزایش قیمت ها شد زیرا گلها به طور فیزیکی فروخته نمیشدند. گفته می شود که طاعون سیاه نیز بر بازار تأثیر گذاشت زیرا مردم تمایل بیشتری برای ریسک در سرمایه گذاری داشتند. اما با افزایش روزافزون پرورش دهندگان گل، عرضه بسیار بالا رفت و در فوریه 1637 به اوج خود رسید ولی ناگهان با کمبود خریدار مواجه شد و پس از شکست در حراج لاله در هارْلِم، ترس و وحشت گسترش یافته و ظرف چند روز حباب آن ترکید.
مورخان مطمئن نیستند که ورشکستگی به دلیل جنون گل لاله اتفاق افتاده است یا خیر، زیرا پرونده های مالی آن دوره به سختی قابل دستیابی است، اما این سقوط مطمئناً خسارات قابل توجهی را به سرمایه گذارانی که قرارداد گل لاله داشتند، وارد کرد. اما چه ربطی به بیت کوین دارد؟
جنون گل لاله در مقابل بیت کوین
بسیاری، جنون گل لاله را به عنوان نمونه ای بارز از ترکیدن حباب مالی در نظر میگیرند. روایت فوق، طمع و هجمه ای را توصیف می کند که قیمت لاله ها را بسیار فراتر از سطح معقول برد. افراد باهوش زود از این بازار بیرون آمدند، اما افراد دیگر، پس از آغاز سقوط آزاد این بازار، از فروش گل لاله هراس داشتند که این باعث شد بسیاری از سرمایه گذاران و ارائه دهندگان خدمات پول زیادی از دست بدهند. آنکه بشنویم بیت کوین نمونه دیگری از حباب مالی بسیار متداول است. اما، مرتبط کردن جنون گل لاله با بیت کوین باعث میشود که ویژگی ها و شرایط متفاوت بازار این دو را نادیده بگیریم. محیط مالی فعلی ما کاملاً متفاوت است و کاربران آن بسیار بیشتر از بازار لاله های قرن 17 است. علاوه بر این، بازارهای رمز ارز کاملاً متمایز از بازارهای سنتی است.
تفاوتهای اصلی جنون گل لاله در مقابل بیت کوین
یکی از بزرگترین تفاوت های بین لاله ها و بیت کوین ها این است که بیت کوین ها می توانند به عنوان ذخیره ارزش عمل کنند. عمر لاله ها محدود بود و فقط با نگاه کردن به پیاز گل نمی شد ظاهر یا نوع دقیق آن را تشخیص داد. تجار مجبور بودند آن را بکارند و امیدوار باشند که دقیقا همان نوعی را که در آن سرمایه گذاری کرده اند را کشت خواهند کرد، به ویژه اگر یکی از رنگهای کمیاب را خریده باشند. به غیر از این، در نقل و انتقال لاله ها، به راهی نیاز داشتند که آنها را امن و امان و با تمام هزینه‌های مربوطه به مقصد مورد نظر ارسال کند. لاله ها همچنین برای پرداخت نامناسب بودند زیرا امکان تقسیم آنها به قطعات کوچکتر به خاطر احتمال از بین رفتنشان وجود نداشت. علاوه بر این، می شد به راحتی گل ها را از مزارع یا بساط های بازار دزدید؛ یعنی محافظت از آنها بسیار دشوار بود. در مقابل، بیت کوین دیجیتالی است و می تواند در یک شبکه جهانی نظیر به نظیر منتقل شود. این ارز دیجیتالی است که با استفاده از تکنیک های رمزنگاری امن می شود و در برابر تقلب و کلاه برداری بسیار مقاوم است. بیت کوین را نمی توان کپی کرد یا از بین برد و به راحتی می توان آن را به چند واحد کوچکتر تقسیم کرد. علاوه بر این، با حداکثر عرضه ی محدود و ثابت 21 میلیون واحد، نسبتا نادر است. درست است که دنیای دیجیتال رمز ارزها دارای خطرات زیادی است، اما اصول کلی امنیتی زیر احتمالاً وجوه شما را ایمن نگه می دارد.
آیا جنون گل لاله یک حباب مالی واقعی بود؟
در سال 2006، اقتصاددان اِرل اِی. تامسون در مقاله ای تحت عنوان ' جنون گل لاله: واقعی یا تصنعی ؟' اشاره می کند که جنون گل لاله به هیجان بازار مربوط نمی شود، بلکه به تبدیل تلویحی/ ضمنی دولت از قراردادهای آتی لاله به قراردادهای اختیاری مربوط می شود. به گفته تامسون، این قسمت را نمی توان یک حباب در نظر گرفت زیرا 'حباب ها نیازمند وجود قیمت هایی هستند که از مقدارِ ارزش پایه بالاتر بوده و مورد توافق طرفین قرارداد است' ، که در واقع چنین نبود. در سال 2007، آنه گلدگر کتابی با عنوان 'گل لاله: پول، افتخار و دانش در عصر طلایی هلند' منتشر کرد ، که در آن شواهد زیادی ارائه می دهد که رخداد معروفِ جنون گل لاله در واقع پر از افسانه است. بر اساس تحقیقات گسترده آرشیوی، استدلال های گلدگر نشان می دهد که بزرگ شدن و ترکیدن حباب اقتصادی گل لاله بسیار کوچک تر از حد تصور ماست. او اظهار می کند که پیامدهای اقتصادی بسیار جزئی بوده و تعداد افرادی که در بازار لاله ها دخیل بودند بسیار اندک بود.
کلام آخر
صرف نظر از این که جنون گل لاله یک حباب مالی بود یا خیر، مطمئناً مقایسه لاله ها با بیت کوین ها (یا هر رمز ارز دیگری) غیر منطقی است. این رویداد تقریباً 400 سال پیش، در زمینه ای کاملاً متفاوت رخ داد و گلها را نمی توان با ارز دیجیتالی که با تکنیک های رمزنگاری تضمین شده است مقایسه کرد.