نقدینگی سنجش چگونگی تبدیل سهل و آسان یک دارایی به پول نقد یا دارایی‌های دیگر است. شما ممکن است دارای کمیاب‌ترین و باارزش‌ترین کتاب قدیمی باشید، اما اگر در یک جزیره‌ی دوراُفتاده تنها باشید، پیدا کردن خریداری برای این کتاب نفیس‌تان، بسیار دشوار خواهد بود. از سوی دیگر، اگر بخواهید 100 دلار آمریکا بیت‌کوین در جفت BTC/USDT در بایننس خریداری کنید، تقریباً بلافاصله می‌توانید این کار را بدون هرگونه تاثیری روی قیمت انجام دهید. به‌همین دلیل است که به‌هنگام صحبت در مورد دارایی‌های مالی، بحث نقدینگی برجسته و مهم می‌شود.
مقدمه- نقدینگی
روش مناسب برای سنجش سلامت بازار چیست؟ شما می‌توانید حجم معاملات، نوسانات یا شاخص‌های تخصصی دیگر را بررسی کنید. با این حال، یک عامل خیلی مهم در این میان تعیین‌کننده است- نقدینگی. اگر بازار فاقد نقدینگی باشد، انجام معاملات بدون ایجاد تاثیر قابل‌توجه بر قیمت بسیار دشوار خواهد شد. حال بیایید بررسی کنیم که نقدینگی چیست و چرا دارای نقش مهم و حیاتی در اقتصاد است.
نقدینگی چیست؟
نقدینگی سنجش سهولت تبدیل یک دارایی به دارایی دیگر بدون تاثیر بر قیمت آن است. به زبان ساده، نقدینگی توصیف می‌کند که یک دارایی را با چه سرعت و سهولتی می‌توان خریداری کرد یا به‌فروش رساند.
در این مفهوم، نقدینگی خوب به این معناست که یک دارایی را بتوان به‌سرعت و باسهولت یا بدون ایجاد تاثیر قابل‌توجه بر قیمت آن، به‌راحتی خرید یا فروخت. در نقطه‌ی مقابل، نقدینگی بد یا کم به این معناست که یک دارایی را نمی‌توان به‌سرعت خریداری کرد یا به‌فروش رساند. یا اگر بتوان آن را خریداری کرد یا به‌فروش رساند، آن معامله تاثیر قابل‌توجهی بر قیمت آن خواهد گذاشت. پول نقد (یا معادل‌های پول نقد) را می‌توان نقدینهترین دارایی دانست، چون می‌توان آن را به‌راحتی به دارایی‌های دیگر تبدیل کرد. یک دارایی مشابه در دنیای رمزارزها، Stablecoin است. اگرچه Stablecoins و ارزهای دیجیتال بخشی از پرداخت‌های استاندارد روزانه نیستند، اما تا زمانی‌که آن‌ها مورد استقبال عموم قرار بگیرند، فقط موضوع زمان مطرح است. در هر صورت، بخشی از حجم معاملات در بازار رمزارزها به Stablecoins انجام شده و این باعث می‌شود که آن‌ها بسیار نقدینه شوند. از سوی دیگر، املاک و مستغلات، ماشین‌های عجیب و غریب یا اشیای کمیاب و نادر را هم می‌توان نسبتاً فاقد نقدینگی دانست، چون خرید و فروش آن‌ها ضرورتاً کار ساده‌ای نیست. شما ممکن است جزو دارایی‌های خود، یک صنایع دستی نادر داشته باشید، اما پیدا کردن خریداری که مایل به خرید صنایع دستی شما با قیمت مناسب بازار است، دشوار می‌باشد.
خُب، حالا فرض کنید شما می‌خواهید با فروش صنایع دستی خود، یک ماشین بخرید. پیدا کردن شخصی که دقیقاً ماشین مورد نظر شما را بفروشد و بخواهد آن را با صنایع دستی شما عوض کند، تقریباً غیرممکن است. اینجاست که مفید بودن پول نقد خودنمایی می‌کند. در قیاس با دارایی‌های دیجیتال، دارایی‌های ملموس بدلیل عینی و ملموس بودن، غالباً نقدینگی کمتری دارند. دارایی‌های ملموس دارای هزینه‌های اضافی هستند و انجام معاملات با آن‌ها ممکن است زمان زیادی طول بکشد. با این حال، در دنیای مبادلات دیجیتال و رمزارزها، خرید یا فروش دارایی‌ها، بازی حرکت دادن بیت‌ها به این طرف و آن طرف کامپیوتر است. از آنجایی‌که تسویه‌ی یک معامله نسبتاً ساده است، این کار مزایای نقدینگی به‌همراه دارد. با این توصیف، بهتر است نقدینگی را به‌عنوان یک طیف در نظر بگیریم. در یک انتهای این طیف، پول نقد و Stablecoins وجود دارد و در انتهای دیگر، ما دارایی‌های بسیار غیرنقدینه‌ای همچون اشیای نادر را داریم. بهتر است دارایی‌ها را در بخش مشخصی از این طیف نقدینگی در نظر بگیریم. در یک نگاه سنتی، دو نوع نقدینگی وجود دارد- نقدینگی حسابداری (Accounting Liquidity) و نقدینگی بازار.
نقدینگی حسابداری چیست؟
نقدینگی حسابداری، عبارتی است که بیشتر دردنیای کسب و کارها و ترازنامه‌ی آن‌ها استفاده می‌شود. این عبارت یعنی سهولت پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت و بدهی‌های جاری یک شرکت با دارایی‌های فعلی و جریان نقدی آن شرکت. در نتیجه، نقدینگی حسابداری با سلامت مالی یک شرکت ارتباط مستقیمی دارد.
نقدینگی بازار چیست؟
نقدینگی بازار حدی است که بازار اجازه‌ی خرید و فروش دارایی‌ها را با قیمت‌های عادلانه می‌دهد. این‌ها قیمت‌هایی هستند که نزدیک‌ترین مقدار به ارزش اصلی دارایی‌ها می‌باشند. در این مفهوم، ارزش اصلی به این معناست که کمترین قیمتی که فروشنده حاضر به فروش دارایی خود است، نزدیک به بالاترین قیمتی می‌باشد که خریدار حاضر است آن دارایی را خریداری کند. تفاوت بین این دو مقدار را می‌توان شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش (Bid-Ask Spread) نامید.
شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش
شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش، تفاوت بین کمترین پیشنهاد فروش و بالاترین پیشنهاد خرید است. همانطور که می‌توان تصور کرد، شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش پایین برای بازارهای نقدینه مطلوب است. یعنی بازار دارای نقدینگی خوبی است، چون ناسازگاری قیمت به‌طور منظم توسط تجار به‌تعادل می‌رسد. در نقطه‌ی مقابل، شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش بالا معمولاً به‌معنای غیرنقدینه بودن بازار است و تفاوت زیادی بین قیمتی که خریداران می‌خواهند دارایی را خریداری کنند و قیمتی که فروشندگان می‌خواهند دارایی‌های خود را به‌فروش برسانند، وجود دارد.
شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش می‌تواند برای تجار به‌اصطلاح آربیتراژ (Arbitrage) نیز مفید باشد. هدف این گروه از صاحبان کسب و کارها، استفاده و بهره‌برداری چند باره از تفاوت‌های کوچک در شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش است. در حالیکه تجار آربیتراژ سود کسب می‌کنند، فعالیت آن‌ها نیز به بازار سود می‌رساند. چگونه؟ آن‌ها شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش را کاهش می‌دهند و تجار دیگر نیز تجارت بهتری انجام می‌دهند.
تجار آربیتراژ همچنین اطمینان حاصل می‌کنند که اختلاف قیمت بالایی بین جفت‌های مشابه بازار در صرافی‌های گوناگون وجود ندارد. آیا تا به حال متوجه این موضوع شده‌اید که قیمت BTC در بزرگترین و نقدینهترین صرافی‌ها تقریباً یکسان است؟ این عمدتاً بدلیل تجار آربیتراژ است که تفاوت‌های کمی بین قیمت در صرافی‌های مختلف و سود حاصل از آن‌ها پیدا می‌کنند.
چرا نقدینگی مهم است؟
از آنجایی‌که رمزارزها دارایی‌های دیجیتال هستند، باید کاملاً نقدینه باشند، درست است؟ خُب، نه کاملاً. نقدینگی برخی از رمزارزها بسیار بهتر از دیگر رمزارزهاست و این صرفاً بدلیل حجم بالای معاملات و بازده بازار است.
برخی از بازارها فقط چند هزار دلار حجم معامله در روز دارند، در حالیكه برخی دیگر حجم تبادلات‌شان در روز به میلیاردها دلار می‌رسد. برای رمزارزهایی همچون بیت‌کوین یا اتریوم، نقدینگی یک مشکل نیست، اما بسیاری از سکه‌های دیگر با فقدان نقدینگی قابل‌توجهی در بازارهای خود روبرو هستند.
این مسئله به‌ویژه در مورد تجارت آلت‌کوین مهم است. اگر موقعیتی را در یک سکه‌ی غیرنقدینه ایجاد کنید، ممکن است نتوانید با قیمت دلخواه و موردنظرتان خارج شوید. به‌همین دلیل هم هست که غالباً معامله‌ی دارایی‌ها با نقدینگی بالاتر ایده‌ی بهتری است.
اگر بخواهید سفارش بزرگی را در یک بازار غیرنقدینه اجرا کنید، چه اتفاقی می‌اُفتد؟ اسلیپیج. این واژه یعنی تفاوت بین قیمت مورد نظر شما و مکان تجارت شما. اسلیپیج بالا به این معناست که تجارت شما با قیمتی کاملاً متفاوت از آنچه در نظر داشتید، انجام می‌شود. این معمولاً به این دلیل اتفاق می‌افتد که سفارشات کافی در دفترچه‌ی سفارشات نزدیک به جاییکه قصد داشتید آن‌ها را انجام دهید وجود ندارد. فقط با استفاده از سفارشات محدود، می‌توانید از این اتفاق جلوگیری کنید، اما سفارشات شما ممکن است پُر نشود.
نقدینگی می‌تواند تحت شرایط مختلف بازار تغییر کند. وقتی فعالان بازار برای پوشش تعهدات مالی یا بدهی‌های کوتاه‌مدت خود به‌سمت خروج پیش می‌روند، یک بحران مالی می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی در نقدینگی داشته باشد.
سخن پایانی
نقدینگی عامل مهمی هنگام بررسی بازارهای مالی است. تجارت در بازارهایی که نقدینگی بالایی دارند، مطلوب است، چون شما می‌توانید با خیالی آسوده و راحت وارد موقعیت خود شده و از آن خارج شوید.