گذشته و حال بحران های مالی
در سال 2008، بحران مالی به اقتصاد جهانی شوک بزرگی وارد کرد. اکنون ده سال بعد، مردم نگران نحوه ی تغییر قوانین و جلوگیری از بحران های اقتصادی آینده هستند. آنچه به عنوان بحران در بازار وام مسکن آغاز شد، بعدها به یک بحران مالی بزرگ جهانی و رُکود تبدیل شد. به خاطر طرح نجات مالی و رکود اقتصادی ناشی از آن، بسیاری ثبات و شفافیت سیستم های بانکی جهانی را که قبلاً به آنها اعتماد داشتند زیر سوال می برند.
در دوران بحران مالی چه رخ داد؟
بحران مالی سال 2008 که به تبع آن رکود بزرگی رخ داد به عنوان بدترین فاجعه اقتصادی شناخته میشود که اقتصاد جهان را ویران کرد. این امر نه تنها منجر به رکود بزرگ شد بلکه منجر به کاهش قیمت مسکن و افزایش شدید بیکاری شد. پیامدهای ناشی از آن بسیار زیاد بود و امروزه نیز بر سیستم های مالی تاثیر گذاشته است. در ایالت متحده، بیش از هشت میلیون شهروند شغل خود را از دست دادند، تقریباً 2.5 میلیون شغل نابود شد و نزدیک به چهار میلیون خانه در کمتر از دو سال ضبط شد. از نا امنی غذایی گرفته تا نابرابری حقوق از آثار این بحران مالی بود که اعتقاد بسیاری را نسبت به نظام از بین برد. در سال 2009 رکود اقتصادی رسماً پایان یافت، اما بسیاری از افراد، به خصوص مردم ایالات متحده، مدتها پس از این رکود همچنان رنج می بردند. نرخ بیکاری در سال 2009 به 10 درصد رسید و در سال 2016 تنها توانست به سطح قبل از بحران برسد.
علت رکود بزرگ چه بود؟
عوامل متعددی علت رکود بزرگ بودند. 'طوفان بزرگ' در حال شکل گیری بود، زمانی که به سر حد خود رسید یک بحران مالی به وجود آمد. موسسات مالی وام های پرخطر (عمدتا وام مسکن) می دادند که در نهایت منجر به نجات مالی مالیات دهندگان شد. علت اصلی بحران مالی 2008 بسیار پیچیده است، اما این بازار مسکن آمریکا بود که واکنش زنجیره ای را آغاز کرد - واکنشی که باعث شکاف در سیستم مالی می شود. به دنبال آن ورشکستگی شرکت برادران لهمن رخ داد که بر اقتصاد آمریکا و اروپا تأثیرات فلج کننده ای گذاشت. در عوض، این حادثه مردم را از خطاهای احتمالی بانک ها آگاه کرد. همچنین به خاطر وجود ارتباطات اقتصادی جهانی اختلالات قابل توجهی در سراسر جهان ایجاد کرد.
چرا امروزه اهمیت دارد؟
اگرچه یک دهه از بحران مالی می گذرد، اما هنوز نگرانی هایی وجود دارد. آثار این رکود اقتصادی هنوز زنده است و بهبود اقتصاد جهانی در مقایسه با استانداردهای تاریخی نسبتاً ضعیف بوده است. وام های پرخطر بار دیگر داده می شوند و اگرچه نرخ های پیش فرض امروز پایین هستند، اما می توانند به سرعت تغییر کنند. نهادهای نظارتی بر این برآوردند که سیستم مالی جهانی از سال 2008 تغییر کرده است و اقدامات امنیتی به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. به همین دلیل، بسیاری معتقدند که سیستم مالی جهانی امروز قوی تر از دهه قبل است. از سوی دیگر، هنوز برخی از افراد میپرسند: آیا این نوع بحران اقتصادی دوباره اتفاق می افتد؟ پاسخ کوتاه؛ بله همه چیز ممکن است. علیرغم تغییرات زیادی که به وجود آمد و قوانین جدیدی که اجرا شد، هنوز مشکلات اساسی باقی مانده است. بحران مالی سال 2008 ما را به یاد مسائل سیاسی می اندازد. اتفاقات سال 2008 اساساً ناشی از تصمیماتی بود که نهادهای نظارتی، سیاستمداران و سیاست گذاران سالها قبل از سال 2008 اتخاذ کردند. از نهادهای نظارتی ضعیف تا تاثیرات افکار سازمانی در شکل گیری رکود بزرگی که دیگر در گذشته ماند نقش داشتند.
توسعه بیت کوین و سایر رمز ارزها
با اینکه بحران مالی سال 2008 برخی از خطرات مربوط به سیستم بانکی سنتی را مشخص کرد، همین سال، سال تولد بیت کوین، اولین رمز ارز موجود، بود. برخلاف ارزهای دولتی، مانند دلار آمریکا یا پوند انگلیس، بیت کوین و سایر رمز ارزها غیر متمرکز هستند، به این معنی که توسط دولت ملی یا بانک مرکزی کنترل نمی شوند. در عوض، ضرب سکه های جدید با مجموعه ای از قوانین از پیش تعیین شده (پروتکل) تعیین می شود. پروتکل بیت کوین و الگوریتم جمعی/گروهیِ پروف آو ورکِ تحت پوشش آن اطمینان می دهند که واحد های جدید رمز ارز بر طبق یک برنامه منظم صادر شوند. به طور دقیق تر، تولید سکه های جدید متکی به فرایندی است که به آن ماینینگ/استخراج می گویند. ماینرها نه تنها مسئول وارد کردن سکه های جدید به سیستم بلکه مسئول امنیت شبکه و تأیید و ارزیابی تراکنش ها هستند. علاوه بر این، این پروتکل، ماکسیمم عرضه ی ثابتی تعیین میکند که تنها 21 میلیون بیت کوین در جهان وجود داشته باشد. این بدان معناست که در مورد عرضه فعلی و آینده بیت کوین هیچ شگفتی وجود ندارد. علاوه بر این، کد مبدأ بیت کوین باز است، یعنی هر کسی می تواند نه تنها آن را بررسی کند بلکه در توسعه آن همکاری و مشارکت کند.
کلام آخر
اگرچه یک دهه از بحران مالی 2008 می گذرد ، اما مردم فراموش نکرده اند که سیستم بانکی بین المللی چقدر شکننده است. ما نمی توانیم کاملاً مطمئن باشیم، اما احتمالاً این یکی از دلایلی است که منجر به ایجاد یک ارز دیجیتال غیر متمرکز مانند بیت کوین شد. رمز ارزها هنوز راه درازی در پیش دارند، اما قطعاً جایگزین مناسبی برای سیستم قدیمی دولتی هستند. چنین شبکه اقتصادی جایگزینی ممکن است استقلال مالی را در جایی که وجود ندارد به ارمغان بیاورد و مطمئناً پتانسیل ایجاد جامعه ای بهتر را در آینده دارد.